Deniz seviyesinden yüksekte olan rakımlar yüksek irtifa olarak tanımlanmaktadır. Dr. Öğretim Üyesi Funda Ekimci Deniz, bu tanımı daha da detaylandırarak, 1500 ile 3500 metre arasındaki yüksekliği “yüksek irtifa”, 3500 ile 5500 metre arasındaki yüksekliği “çok yüksek irtifa” ve 5500 metreden daha yüksek olan rakımları “ekstrem yükseklik” olarak adlandırmaktadır. Yüksek irtifa, insan sağlığı üzerinde pek çok olumsuz etkiye yol açabilmektedir. Özellikle oksijen yoğunluğundaki azalma, hipoksiye maruz kalma riski taşımaktadır.
Yükseğe hızlı bir şekilde çıkıldığında, özellikle 2500 metre üzerinde, “akut dağ hastalığı” ortaya çıkabilir. Bu hastalık, baş ağrısı, görme bozuklukları, mide bulantısı, iştahsızlık ve uyku problemleri gibi belirtilerle kendini göstermektedir. Dr. Deniz, bu semptomların ciddiye alınması gerektiğini vurguluyor; zira hastaların bu belirtileri hafife alması, serebral ödem ya da beyin ödemine dönüşme tehlikesini barındırmaktadır. Bu tür durumların acil müdahale gerektirdiğini belirten Deniz, yüksek irtifada bilinçsizce tırmanmanın insan sağlığı için ne kadar tehlikeli olduğunu açıklamaktadır.
Dağ tırmanışı planlayanlara önerilerde bulunan Dr. Deniz, 2500 metreden daha yükseğe tırmanacak dağcıların, 2000-2500 metre civarında en az 3-4 gün dinlenmeleri gerektiğini belirtmektedir. Bu süreç, vücudun yüksek irtifaya uyum sağlaması açısından kritik bir aşamadır. İleri tırmanışlarda ise, 3000 metre üzerindeki yükseklerde günlük tırmanışın 600 metreyi geçmemesi önemli bir güvenlik önlemidir.
Akut dağ hastalığı semptomları görüldüğünde, acil tedavi uygulanması gerekli hale gelir. Teknik olarak hiperbarik oksijen tedavisi veya oksijen tedavisi uygulanması ve hastanın irtifasını düşürmesi gerektiği önerilmektedir. Bunun yanı sıra, beyin ödeminin azaltılması için ilaç kullanımı da gereklidir. Yüksek irtifalarda yapılan tırmanış sırasında karşılaşılabilecek sağlık sorunlarının önlenmesi amacıyla, kişilerin mutlaka profesyonel bir yardım alması önemlidir. Düşük irtifadan gelinmesi durumunda, 1500-2000 metre civarında bir hafta geçirilerek vücudun alıştırılması önerilmektedir.
Yüksek rakımlarda yaşayanların akut durumlardan daha az etkilendiğini ifade eden Dr. Deniz, zamanla yüksek rakımın insan üzerindeki etkilerinin kendini gösterebileceğini de inilmiştir. Yüksek irtifa, vücudun adaptasyonu için elektrolit seviyelerinin artmasına neden olmaktadır ve bu durum damar tıkanıklıkları gibi sorunlara yol açabilmektedir. Yüksek irtifaya bağlı olarak, çeşitli sağlık sorunları, örneğin, baş ağrısı, uyku problemleri, mide bulantısı gibi belirtiler de sıklıkla yaşanmaktadır.
Bunun yanı sıra, yüksek irtifalarda akut pulmoner ödem hastalığı da gelişim gösterebilmektedir. Bu durum, kişilerin aşırı efor sarf etmesi veya soğuk hava koşullarına maruz kalmasından kaynaklanabilir. Kişinin akciğerlerinde sıvı birikmesine yol açan bu durum, egzersiz performansında düşme, nefes darlığı ve bilinç bulanıklığına kadar ilerleyebilen bir sağlık krizini temsil etmektedir. Bu durumun t
1
Uzmanlar Uyarıyor: Oyun Bağımlılığına Dikkat!
2448 kez okundu
2
Kalbin Ritim Bozuklukları Ölümcül Olabilir
2439 kez okundu
3
Çocuklarda Ekran Kullanımında Sınır Gerekliliği!
2398 kez okundu
4
İncel Olgusu: Toplumda Korku Yaratan Şiddet
2390 kez okundu
5
A Kan Grubu Felç Riskini Artırıyor
2355 kez okundu
