Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2024 yılı Temmuz ayı itibarıyla Kısa Vadeli Dış Borç İstatistikleri Gelişmeleri’ni açıkladı. Bu verilere göre, 2023 yıl sonuna göre önemli bir değişim göstermeyen kısa vadeli dış borç stoku, Temmuz ayı itibarıyla 176,1 milyar ABD doları olarak gerçekleşti. Bu süreçte bankalar kaynaklı kısa vadeli dış borç stoku, yüzde 12,7 oranında bir artış ile 77,1 milyar ABD doları seviyesine yükseldi. Diğer sektörlerin kısa vadeli dış borç stoku ise yüzde 1,7 oranında bir azalış göstererek 60,3 milyar ABD doları düzeyine geriledi.
Bankaların yurt dışından kullandıkları kısa vadeli krediler ise önemli bir artış göstererek 2023 yıl sonunda 18,0 milyar ABD dolarına ulaştı. Ayrıca, banka hariç yurt dışı yerleşiklerin döviz tevdiat hesapları yüzde 4,4 oranında azalarak 19,1 milyar ABD doları olurken, yurt dışı yerleşik bankaların mevduatları da yüzde 5,5 oranında bir azalış ile 19,6 milyar ABD doları düzeyine indi. Bununla birlikte, yurt dışı yerleşiklerin Türk Lirası (TL) cinsinden mevduatları, geçen yıl sonuna göre yüzde 34,9 oranında artış göstererek 20,4 milyar ABD doları seviyesine yükseldi.
Diğer sektörler altında yer alan ithalat borçları açısından bakıldığında, bu borçlar da 2023 yıl sonuna göre yüzde 3,6 oranında azalarak 52,3 milyar ABD doları düzeyine geldi. Kısa vadeli dış borçlar borçlu bazında incelendiğinde, kamu bankalarından oluşan kamu sektörünün kısa vadeli borcu yüzde 11,6 oranında artarak 38,5 milyar ABD doları seviyesine ulaşırken, özel sektörün kısa vadeli dış borcu ise yüzde 3,8 oranında artarak 99,0 milyar ABD doları oldu.
Alacaklı bazında yapılan incelemeler sonucunda, özel alacaklılar kategorisi altındaki parasal kuruluşlara olan kısa vadeli borçların 2023 yıl sonuna göre yüzde 1,4 oranında azalarak 94,7 milyar ABD doları olduğu kaydedildi. Parasal olmayan kuruluşlara olan borçlar ise yüzde 2,1 oranında bir azalış ile 77,0 milyar ABD doları düzeyine geriledi. 2023 yılı sonunda 1,2 milyar ABD doları olan kısa vadeli tahvil ihraçları, 2024 Temmuz sonu itibarıyla 4,5 milyar ABD doları seviyesine yükseldi. Aynı dönemde resmi alacaklılara olan kısa vadeli borçlar 46 milyon ABD doları olarak belirlendi.
2024 yılı Temmuz sonu itibarıyla kısa vadeli dış borç stokunun döviz kompozisyonu da dikkat çekici bir dağılım göstermektedir. Bu kompozisyonun yüzde 47,3’ünü ABD doları, yüzde 21,5’ini Euro, yüzde 14,8’ini TL ve yüzde 16,4’ünü diğer döviz cinsleri oluşturuyor. Ayrıca, orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl veya daha az kalmış dış borç verileri kullanılarak hesaplanan kalan vadeye göre, kısa vadeli dış borç stokunun 232,8 milyar ABD doları düzeyinde gerçekleştiği görüldü. Bu stokun 21,4 milyar ABD doları kısmı, Türkiye’de yerleşik bankaların ve özel sektörün yurt dışı şubeleri ve iştiraklerine olan borçlarından oluşuyor.
Borçlu bazında değerlendirildiğinde, toplam stok içinde kamu sektörünün payı yüzde 23,7, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın payı yüzde 16,6 ve özel sektörün payı ise yüzde 59,7 oranında olduğu gözlemlendi. Bu veriler, Türkiye’nin dış borç durumuna ve döviz cinsli borçlarının yapısına dair önemli ipuçları sunmakta ve ekonomik istikrar açısından kritik bir gösterge teşkil etmektedir.
