Asıl adı Hasan olan ve halk arasında “Gıj Gıj Baba” olarak bilinen bu tarihi şahsiyet, Malazgirt Savaşı öncesinde Horasan’dan Tokat’a yerleştiği rivayet edilen bir dini önderdir. Giydiği ayakkabılardan gelen “gıj gıj” sesiyle bu lakabı aldığı söylenmektedir. Gıj Gıj Baba’nın mezarı ve onun adına inşa edilen türbe, son yıllarda define avcılarının hedefi haline gelmiştir. Tokat halkı, birkaç yıl önce restore edilen bu türbenin korunabilmesi amacıyla bölgenin sit alanı olarak ilan edilmesi talebinde bulunmuştur.
Bölgenin tarihi dokusuna zarar veren define avcıları ile ilgili önemli açıklamalarda bulunan Tarih Araştırmacısı Aybike Gamze Gazioğlu, bu durumun yalnızca türbenin fiziksel yapısına değil, aynı zamanda yerel kültüre de zarar verdiğini vurgulamaktadır. Gazioğlu, “Dağa ismini veren Gıj Gıj Baba Türbesi’ndeyiz. Gıj Gıj Baba ile ilgili daha önce rivayetler de bulunmaktadır ama kesin bir kaynağı yoktur. Tokat’ın bir değeridir” diyerek, türbenin tarihi önemine dikkat çekmektedir.
Bu türbede belirli hazine avcıları tarafından kazı çalışmaları yapıldığını aktaran Gazioğlu, “Bir iki hafta önce iki kişinin burayı kazdığı haberini halk arasında duyan hazineye meraklı kişiler tekrar bölgeye geliyorlar. Buradaki çiftlik sahibi bile bu durumu fark etmiyor. Ne zaman kazıldı, ne yapıldı bilmiyor. Muhtemelen bu kazılar gece vakti yapılıyor” şeklinde konuştu. Özellikle türbenin alt tarafının kazıldığına ve definecilerin hiçbir şeye ulaşamadığına dikkat çeken Gazioğlu, bu durumun söz konusu türbenin tarihi önemini daha da artırdığını dile getirmektedir.
Gıj Gıj Baba’nın türbesine verilen zararların oldukça ciddi olduğunu belirten Gazioğlu, “Burası, 500 yıllık bir tarihi anıt. İnsanlar burada merhum için dua ediyorlar. Ancak bu definecilerin yaptığı işlem, merhuma yönelik saygıyı zedeler nitelikte” ifadelerini kullanmıştır. Define avcılarının buraya girip zorla kazı yapmasının, hem kültürel değerlere hem de toplumsal inançlara karşı bir saygısızlık olduğunu vurgulamaktadır.
Aybike Gamze Gazioğlu, Tokat halkının bu değerlere sahip çıkma arzusu olduğunun altını çizmektedir. “Biz buranın sit alanı ilan edilmesini istiyoruz. Çünkü insanlar kafalarına göre gelip burada kazılar yapıyor. Tokat olarak bu değeri korumak istiyoruz” diyerek, halk arasında bu konuda artan bir duyarlılığa işaret etmektedir. Tokat’ın tarihi ve kültürel mirası açısından önemli bir değer taşıyan Gıj Gıj Baba Türbesi’nde gerçekleşen her türlü kazı ve tahribatın izlenmesi gerektiğini savunarak, bu tür faaliyetlerin önlenmesini talep etmektedir.
Son olarak, “Burası muhtemelen hayırsever bir kişi tarafından yaptırılmış bir mezar. Ancak o hayırseverin hayratını da yok etmiş durumdalar” diyerek, hem gerçekleştirilmekte olan kazılara hem de bu kazıların sonuçlarına karşı bir eleştiri getirmiştir. Gıj Gıj Baba Türbesi’nin korunması adına atılacak adımların önemine vurgu yaparak, bu tarihi mekanın gelecek nesillere aktarılması gerektiğini ifade etmiştir. Tokat halkı, tarihi miraslarına sahip çıkarak gelecek kuşaklara aktarma konusunda kararlıdır.