Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılı Eylül ayına ait Tüketici Fiyat Endeksi’ni (TÜFE) açıkladı. Açıklanan verilere göre, Eylül 2024’te TÜFE, bir önceki aya göre %2,97, 2023 yılının Aralık ayına göre %35,86, bir önceki yılın Eylül ayına göre ise %49,38 artış gösterdi. Ayrıca on iki aylık ortalamalara göre TÜFE’deki artış %63,47 olarak belirlendi. Bu veriler, enflasyonun genel seyrini gözler önüne sererken, pek çok sektördeki fiyat artışlarının boyutunu da gösterdi.
Aylık bazda en az artış gösteren ana grup, %26,60 ile ulaştırma sektörü oldu. Ulaşımda yaşanan bu duruma karşın, bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış ise %97,87 ile konut alanında gözlemlendi. Bu durum, konut fiyatlarının önemli bir belirleyici unsur olduğunu ve kiraların da benzer şekilde bu artışla etkilendiğini gösteriyor.
Ana harcama grupları açısından Eylül 2024’te geçen aya göre yaşanan değişimlerde, haberleşme alanında %0,88’lik bir düşüş kaydedildi. Ancak, eğitim alanında bir artış yaşandı ve bu artış %14,21 olarak belirlendi. Bu rakamlar, eğitim harcamalarının artışını, özellikle de özel ders ve eğitim materyalleri gibi kalemlerdeki fiyat sıçramalarını ortaya koyuyor.
TÜFE endeksinde yer alan 143 temel başlıktan 2024 yılı Eylül ayı itibarıyla, 27 temel başlıkta düşüş yaşanırken, 6 temel başlıkta herhangi bir değişim gözlemlenmedi. Geriye kalan 110 temel başlıkta ise artış yaşandı. Bu durum, bazı ürünlerin ve hizmetlerin piyasada talep görmesinin, fiyatlar üzerinde baskı oluşturduğuna işaret ediyor.
Özel kapsamlı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ise yıllık bazda %48,23, aylık bazda %3,22 artış gösterdi. İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içecekler ve tütün ile altın hariç değerlendirilen bu endeks, temel gıda maddeleri dışında yaşanan fiyat değişimlerini daha net bir şekilde yansıtıyor. Bu verilere göre, Eylül 2024’te endeksteki değişim, bir önceki aya göre %3,22, bir önceki yılın Aralık ayına göre %36,44 ve bir önceki yılın aynı ayına göre de %48,23 şeklinde gerçekleşti.
Yurt içi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE), Eylül 2024 itibarıyla yıllık %33,09 artış gösterirken, aylık %1,37 artış yaşandı. Yİ-ÜFE, üretici fiyatlarının zamana bağlı değişimini gösterdiği için önemli bir ekonomik gösterge niteliği taşıyor. Yİ-ÜFE üzerinde yapılan değişiklikler, sanayi ve hizmet sektörlerinin genel ekonomik durumunu etkilemektedir.
Sanayi sektöründe, madencilik ve taş ocakçılığı %43,59, imalat %33,77, elektrik ve gaz üretimi ile dağıtımı %17,01 ve su temini %48,70 oranlarında yıllık artışlar gösterdi. Ana sanayi grupları arasında, ara mallarında %32,70, dayanıklı tüketim mallarında %37,95, dayanıksız tüketim mallarında %44,38, enerjide %11,89 ve sermaye mallarında %36,55 artış yaşandı.
Aylık değişimlerde ise, madencilik ve taş ocakçılığında %1,83, imalatta %1,25, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %2,28 ve su temininde %1,95 artış kaydedildi. Bu veriler, sanayi üretiminin ve dolayısıyla ekonominin dinamiklerini anlamada önemli bir rol oynamaktadır. Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri de benzer şekilde, ara mallarında %1,27, dayanıklı tüketim mallarında %1,70 ve dayanıksız tüketim mallarında da %1,70 artış gösterdi. Enerji sektöründe %0,45 ve sermaye mallarında ise %1,89 oranında aylık artışlar gözlemlendi.
Sonuç olarak, Türkiye’nin güncel ekonomik durumu; artan enflasyon, yüksek konut fiyatları ve çeşitli sektörlerdeki etkili fiyat değişimleriyle şekilleniyor. Bu veriler, hem tüketicilerin alım gücünü etkileyen hem de yatırım kararlarını şekillendiren önemli bir çerçeve sunmaktadır.